Wat is de Wet aanpak schijnconstructie (WAS)?
De Wet Aanpak Schijnconstructies (WAS) is er om misstanden in arbeidsrelaties te voorkomen. Schijnconstructies kunnen leiden tot onderbetaling van werknemers, waarbij methodes worden gebruikt om onder het wettelijk minimumloon uit te komen. Denk bijvoorbeeld aan inhoudingen op het loon voor huisvesting of maaltijden. Dat leidt weer tot oneerlijke concurrentie tussen bedrijven en verdringing van ander personeel. Door de WAS moeten werkgevers aan specifieke eisen voldoen die een eerlijke arbeidsmarkt bevorderen. Flexhub neemt je mee door de belangrijkste punten.
De WAS maakt, evenals de Wet Beoordeling arbeidsrelaties (Wet DBA), onderdeel uit van het ‘Actieplan bestrijden van schijnconstructies’ en valt onder een bredere aanpak van de overheid. Met de WAS wordt de kans op onderbetaling van werknemers verkleind, onder meer door de ketenaansprakelijkheid en loonafspraken voor werknemers.
Dit artikel is gecontroleerd door Denise Sterk, expert op het gebied van Backoffice Dienstverlening.
Belangrijkste verplichtingen voor werkgevers onder de WAS
De WAS legt werkgevers enkele duidelijke regels op om schijnconstructies te voorkomen. Per 1 januari 2025 zijn de controles op deze regels aangescherpt, vooral in de volgende gebieden:
- Volledige uitbetaling van het minimumloon: Werkgevers moeten ten minste het volledige minimumloon uitbetalen. Inhoudingen voor huisvesting zijn beperkt tot maximaal 25% van het minimumloon en alleen toegestaan met een schriftelijke toestemming van de werknemer. Ook voor zorgverzekering is een inhouding mogelijk, mits er schriftelijke toestemming is gegeven.
- Duidelijke loonstroken: De loonstrook moet begrijpelijk en volledig zijn, zodat werknemers precies zien wat er wordt ingehouden en waarvoor. Dit helpt om misverstanden en oneerlijke inhoudingen te voorkomen.
- Geen contante betalingen van het minimumloon: Het minimumloon moet via een bankbetaling worden uitbetaald. Bedragen boven het minimumloon kunnen eventueel nog wel contant worden uitbetaald, maar alles onder de drempel van het minimumloon moet per bank overgemaakt worden. Dit vermindert het risico op fraude en oneerlijke loonpraktijken. Wel mag de werknemer de werkgever machtigen het bedrag uit te laten betalen op een andere rekening (van een schuldhulpverlener bijvoorbeeld).
Schijnzelfstandigheid en handhaving vanaf 2025
De Belastingdienst gaat vanaf 1 januari 2025 strenger handhaven op schijnzelfstandigheid, waarbij bedrijven die schijnconstructies toepassen voor zzp’ers, zoals het inhuren van zzp’ers zonder echte zelfstandigheid, sancties en naheffingen kunnen verwachten. Dit komt door de afschaffing van het handhavingsmoratorium. Dit betekent dat zzp’ers niet langer kunnen worden ingezet voor werk dat eigenlijk een dienstverband nabootst, tenzij dit aantoonbaar op zelfstandige basis gebeurt. Dat aantonen kan niet meer op basis van een modelovereenkomst, aangezien deze niet meer geldig zijn vanaf 2025. Let op: De controle kan tot vijf jaar terug gelden en als werkgever riskeer je naheffingen over deze periode.
Ketenaansprakelijkheid: verantwoordelijkheden binnen de keten
Een belangrijk onderdeel van de WAS is ketenaansprakelijkheid. Deze regel stelt dat als een werknemer niet het volledige loon ontvangt, alle partijen binnen de keten aansprakelijk gesteld kunnen worden. Dus ook opdrachtgevers, tussenpersonen en aannemers. Dit bevordert een verantwoordelijkheidscultuur waarbij alle schakels zorgen voor eerlijke betaling en arbeidsomstandigheden. De Inspectie SZW maakt de namen van alle gecontroleerde bedrijven openbaar. Dus van zowel de bedrijven die de regels juist naleven, als de bedrijven die de wet proberen te ontduiken.
Zie je door de vele wetswijzigingen in de flexbranche het bos niet meer? Geen zorgen, bij Flexhub is je backoffice altijd piekfijn in orde én brengen we je op de hoogte wanneer er een belangrijke wijziging is. En heb je dan nog vragen? Dan staan onze experts graag voor je klaar met raad en daad.
Veelgestelde vragen over de WAS en schijnconstructies
Ketenaansprakelijkheid betekent dat als een werknemer niet het volledige loon ontvangt, elke partij in de keten aansprakelijk gesteld kan worden voor deze betaling. Dit voorkomt dat opdrachtgevers zich aan hun verantwoordelijkheid onttrekken door tussenpersonen in te schakelen.
Onder de WAS moeten werkgevers het minimumloon altijd per bank uitbetalen. Inhoudingen mogen alleen met schriftelijke toestemming en zijn beperkt tot bepaalde kosten, zoals huisvesting en zorgverzekering.
Vanaf 2025 stopt de Belastingdienst met het handhavingsmoratorium op schijnzelfstandigheid en wordt volledige handhaving ingevoerd. Bedrijven die zzp’ers inzetten zonder echte zelfstandigheid of een lager uurtarief hanteren dan 33 euro, kunnen naheffingen en boetes verwachten.