De Wet DBA 2025: nu weet je alles

De Wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties (DBA), Wet Verduidelijking Arbeidsrelaties (VBAR) en de Wet Toezicht Toelating Arbeidsmarkt (WTTA) vormen samen het nieuwe kader dat een directe impact heeft op het professionele en financiële landschap van zzp’ers. De Wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties (DBA) heeft door de huidige ontwikkelingen veel stof doen opwaaien in de wereld van zelfstandigen en opdrachtgevers. In dit artikel duiken we dieper in de wet DBA, de gevolgen ervan en de huidige stand van zaken.

Wat is de Wet DBA?

De Wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties (DBA) kwam in 2016 in plaats van de oude VAR-verklaring. Het doel? Voorkomen dat mensen onterecht als zzp’er werken terwijl ze eigenlijk werknemer zijn. Dat wordt ook wel schijnzelfstandigheid genoemd. De Belastingdienst kijkt daarbij goed naar hoe zzp’ers en opdrachtgevers samenwerken. De (gewijzigde) inhoud van de DBA gaat dus vooral over de beoordeling van arbeidsrelaties door de Belastingdienst.

Dit artikel is gecontroleerd door René de Haas, expert op het gebied van wet- en regelgeving.

De Wet DBA en zzp’ers

Voor zzp’ers heeft de wet DBA flinke gevolgen. De wet bepaalt namelijk hoe de arbeidsrelatie tussen zelfstandigen en hun opdrachtgevers wordt beoordeeld. Dit heeft invloed op verschuldigde belastingen en sociale zekerheid. Veel zzp’ers zijn bang dat de wet DBA hun vrijheid als ondernemer beperkt.

Uitstel van handhaving

Omdat er veel onduidelijkheid is over de wet, heeft de overheid besloten de wet voorlopig niet te handhaven. Dit noemen we het handhavingsmoratorium. Dat betekent dat zzp’ers en opdrachtgevers nu nog geen boetes krijgen als ze de wet overtreden, tenzij ze expres de regels overtreden.

Handhavingsmoratorium Wet DBA

Vanwege de onduidelijkheid en onrust rond de wet is er sinds het begin een handhavingsmoratorium zzp ingesteld. Dit betekent dat de Belastingdienst de wet DBA voorlopig niet met terugwerkende kracht handhaaft, behalve als er kwade opzet is. Het handhavingsmoratorium beschermt zzp’ers en opdrachtgevers tijdelijk tegen boetes en naheffingen. Op 1 januari 2025 verdwijnt het handhavingsmoratorium en mag de Belastingdienst weer gaan handhaven. Meer informatie over het einde van het handhavingsmoratorium en de gevolgen daarvan vind je in dit artikel.

Wet DBA Modelovereenkomst

Voor de duidelijkheid heeft de Belastingdienst modelovereenkomsten opgesteld. Deze wet DBA modelovereenkomst kun je als voorbeeld gebruiken voor een samenwerking tussen zzp’er en opdrachtgever. Sinds 6 september 2024 beoordeelt de Belastingdienst echter geen nieuwe overeenkomsten meer en zijn bestaande overeenkomsten geldig tot de einddatum (zonder verlenging).

Schijnzelfstandigheid en de wet DBA

Een belangrijk doel van de wet is het tegengaan van schijnzelfstandigheid. De wet DBA schijnzelfstandigheid richt zich op situaties waarin zzp’ers in feite als werknemers werken, zonder de bijbehorende rechten en bescherming. Én doordat het aantal zzp’ers de laatste jaren flink toeneemt, ontstaat er ook bij de overheid een tekort, omdat niet dezelfde sociale lasten worden afgedragen. Dit probeert de overheid nu aan te pakken.

DBA wetgeving zzp: Hoe zit het nu?

Er wordt al jaren gewerkt aan een aanpassing van de wet DBA om de problemen op te lossen. De wet DBA handhaving is nu in ieder geval uitgesteld tot 1 januari 2025, wat betekent dat het handhavingsmoratorium DBA na die tijd vervalt. Benieuwd naar het laatste nieuws over deze wet? Lees het in dit artikel.

De onduidelijkheid over de handhaving zorgt voor onrust bij intermediairs over de vorm van bemiddeling. Voor de NEN-4400 norm wordt al steeds kritischer gekeken naar het gebruikte model. Als er sprake is van tussenkomst, moet de juiste variant van het model gebruikt worden: overeenkomst van opdracht of aanneming van werk. Echter heeft het de voorkeur om het bemiddelingsmodel te gebruiken. Juridisch gezien contracteren de opdrachtgever en de zzp’er elkaar dan rechtstreeks en daarom liggen de risico’s van bijvoorbeeld schijnzelfstandigheid op de plek waar ze horen: bij de opdrachtgever en de opdrachtnemer. De bemiddelaar faciliteert alleen maar in dit proces.

Wil je meer weten over de voor- en nadelen van bemiddeling of tussenkomst? Download dan onze whitepaper ‘Werken met zzp’ers in 2025’.

DBA en de Belastingdienst

De Belastingdienst speelt een cruciale rol bij de uitvoering van de wet. De wet DBA bepaalt hoe de fiscus omgaat met de beoordeling van arbeidsrelaties. Momenteel is de handhaving beperkt, maar in de toekomst zal de Belastingdienst weer actiever gaan controleren.

De wet DBA en 1 opdrachtgever

De wet heeft ook grote gevolgen voor bedrijven die met zzp’ers werken. Opdrachtgevers moeten zorgvuldig omgaan met de inzet van zelfstandigen om problemen met de Belastingdienst te voorkomen. Het is belangrijk dat zij een medewerker niet via een schijnconstructie in dienst hebben. In de praktijk betekent dat, dat ze zzp’ers geen instructies mogen opleggen zoals bij werknemers én dat zij niet de enige opdrachtgever van de zzp’er zijn. Ook is er een ondergrens vastgesteld voor het minimale uurtarief. Dat is vastgelegd in de wet VBAR, waar je in dit artikel alles over leest.

Toekomst van de wet DBA

Er wordt gewerkt aan een aanscherping van de wet DBA om de wet effectiever te maken. De wet DBA 2025 zou een verbeterde versie moeten zijn die beter aansluit bij de praktijk. Wat de wet op 1 januari 2025 precies zal inhouden, is nog onderwerp van discussie en politieke besluitvorming. Naar verwachting zal in ieder geval de Belastingdienst starten met controleren en handhaven.

Op dit moment krijg Flexhub veel vragen over wat dit in de praktijk betekent. De NBBU heeft als brancheorganisatie een FAQ opgesteld. Zij houden, net zoals Flexhub, de ontwikkelingen in de gaten. Hier vind je de meest gestelde vragen en antwoorden die aan de NBBU zijn gesteld.

Flexhub houd je scherp!

Wij brengen je graag op de hoogte van belangrijke wijzigingen in de Wet DBA. Heb je nu al vragen? Onze specialisten staan graag voor je klaar!